1. T.O. Trazos Comúns

O teatro oriental ten certas características en común que o distinguen claramente do teatro occidental posrenacentista. Ou  sexa do teatro convencional europeo. 

• Moitas destas características son asimilables á danza contemporánea: non é naturalista, non necesita dun director de escena e integra diversas artes mediante a hibridación.

• Tamén podemos asimilalo ao teatro grego, que era un tipo de teatro de máscaras, que trataba sobre os deuses (a traxedia) e sobre a vida cotiá (a comedia). Un teatro épico no que hai un coro cunha función narrativa. 

• O tema teatro oriental tamén podería denominarse danza oriental. Estudar o teatro oriental é o mesmo que estudar a danza oriental. O baile en Asia é rito e relixión, arte e cultura. Vai máis alá do físico, adentrándose no transcendente.

• Ten concomitancias co deporte: é codificado e improvisado. A súa aprendizaxe ten que iniciarse na infancia.

• Coma os rituais occidentais (accións funerarias, políticas, deportivas, sagradas, etc. que son realizadas polo seu valor simbólico), o teatro oriental non está interesado na innovación, senón na repetición sobre un mesmo patrón. E tampouco entende a tradición como algo inmóbil, senón como algo que no que se integra a actualidade. As súas accións son gratuitas extracotiás. 

As novas tendencias en teatro do século XX -Stanislawski, Meyerhold, Artaud, Grotowski, Brecht, Barba- non poderían existir de non ter sido pola influencia do teatro oriental.

O xiro performativo do teatro na posmodernidade igualmente é debedor do teatro oriental. O teatro oriental é presentacional, non é re-presentacional. O artista non pretende realizar unha a copia mimética do mundo físico, senón presentar un acontecemento.

Como afirma Fabio Mangolini: "é un erro buscar no Teatro Oriental algo exótico e inamovible" (videoconferencia con alumnado de 3ºDD da ESADg o 04/02/2025). 

Desde un punto de vista colonial vemos ó resto de civilizacións como sistemas atemporais, exóticos e inamovibles. Así foi tamén como as interpretaron Artaud e outros teóricos do teatro. E tamén o interpretou así Xapón, que enviaron expedicións a Occidente na procura do que para eles era o exótico desde finais do século XIX.

Pero si que podemos establecer trazos distintivos entre o Xapón e Occidente, por exemplo na percepción xaponesa de que unha nova tradición enlaza coa anterior sen rachar con ela pero estando en constante evolución.

Desde o punto de vista postcolonial, Fabio afirma que cando sacamos un elemento doutra tradición debería ter unha función (“servir para algo”) e estar ben encaixado. De outra maneira podemos cair fácilmente no atrevimento do pastiche (unha pretendida obra de arte influenciada por outras tradicións sen comprendelas) ou no puritanismo do discurso que rexeita todo elemento alleo por consideralo irrespectuoso (apropiación cultural).

Sobre a diferenza entre apropiacionismo e apropiacionismo

Sobre as diferenzas entre Apropiación, transculturación, interculturalismo, aculturación, multiculturalidade e relativismo cultural

Sobre a diferenza entre comodificación e apropiación cultural

Sobre a apropiación artística no situacionismo, punk e na extrema dereita

Sobre a danza moderna como caso de apropiación cultural

• A idea de representación naturalista é allea. 

• É un teatro altamente codificado.

• O concepto de dirección de escena tampouco é aplicable. Como na ópera e no circo occidentais, os especialistas son os artistas.

• A aprendizaxe faise desde cativo (8 anos), coma no ballet occidental. Non ten sentido aprender despois da adolescencia.

• Os textos e partituras non procuran a orixinalidade: proceden da tradición

• O que se valora é a imitación do(s) mestre (s)

• O obxectivo non é mostrar a creatividade propia e individual, senón transmitir os valores culturais (ritos, mitos) da comunidade. [Neste sentido parécese máis ao obxectivo que podan ter en Galicia a música e danza tradicional, as romerías e ritos como os ciclos de Pascua, Nadal e Antroido. E do mesmo xeito son destrezas, crenzas e celebracións que se incorporan na infancia].

• Hibridación: son obras que integran diversas artes mesturando literatura, danza, música e espectáculo. O resultado é indivisible.

• O teatro asiático non busca reproducir algo (o que sería unha representación), senón presentarse como evento único: é presentacional.

• Por este motivo cada presentación é única. Igual que na performance (e no deporte) hai códigos e regras, e non partitura. Son espectáculos codificados, improvisados e non-marcados

• Non hai diferenza neta entre Rito e espectáculo. 

• Hai moita influencia das artes marciais. Chhau dance

• Supermarioneta, obxecto mediador. Non hai diferenza estricta entre o teatro codificado e de máscaras e os títeres. Un e outro son idénticos: o teatro imita aos títeres e viceversa, ambos son codificados e parten dunha gramática corporal.

• Fai unha énfase fundamental no traballo do actor, que é un performer: un artista que amosa a súa máscara e, ademáis, ponse en xogo a si mesmo.

• Non hai encarnación naturalista: dun xeito similar ao do sacerdote católico, o actor representa ao deus na Terra, é temporalmente a voz do deus na Terra. O deus fala a través do seu corpo e da súa voz.

Do mesmo xeito que existe o universo común do teatro occidental, que se reflicte no tópico que di que "o teatro é unha linguaxe universal", existe tamén o universo común do teatro oriental. Aínda que o devandito tópico é mentira, porque o público so acepta o teatro que pode entender (e por tanto non acepta o teatro noutro idioma que non sexa o seu, a excepción do público dos Festivais Internacionais, e mesmo así, non sempre), si que é certo que existe un universo occidental común conformado por Shakespeare e Moliere, Stanilaswki e Brecht, A commedia dell´arte e o teatro grego. Da mesma maneira imos ver que tamén existen trazos comúns no teatro oriental:

• Hai moitos paralelismos entre o teatro-danza hindú e o teatro xaponés (situados a 6.000km de distancia): 

  • O emprego de maquillaxes, vestiario e atrezzo cun valor significativo; 

  • A excelencia no adestramento dos performers; 

  • As convencións relativas aos xestos das mans, 

  • As artes marciais, etc.

• O budismo impregna todo o teatro oriental en maior ou menor medida.

  • O budismo ten a súa orixe na India.

  • O budismo foi eclipsado polo hinduismo, pero froreceu fora da India.

• Similitudes entre budismo e hinduismo

  • Termos e conceptos, Ética, Iconas e deidades, Mantra, Non-violencia, karma, reencarnación, NIrvana

  • Dharma: deber relixioso ou lei natural

  • Dhyana (meditación) en sánscrito é un termo budista, chamado en chinés ch’ang (parecido fonético con dhyana), e no Xapón transformado en zen.

  • Mudras, terceiro ollo, chakras, Ioga.

O teatro Kabuki e o Noh, o teatro chinés, o vietnamita, o balinés, o Indio, etc. so se poden entender desde eses presupostos culturais.

enlace a Corpus e ritos

• • En todo o T.O. existe o principio masculino e o principio feminino como dous estilos ben diferenciados. Na India son o estilo lasya (delicado) e tandava (vigoroso), que abranguen tamén o resto de elementos de cada un deses estilos: os distintos movementos, ritmos, vestiario, música, posicions das diferentes partes do corpo. En Bali as mesmas distincions reciben os nomes de keras e manis, e en China e Xapón o yin e o yang.

  • Os principios masculino e femenino teñen aplicación nas bases teóricas da medicina, da música, da química, etc. Considérase que son as principais forzas cósmicas do movemento, as causas primeiras da ininterrumpida mutabilidade na Natureza.

  • Da dualidade destes principios xurde unha dialéctica entre o luminoso e o escuro, o duro e o mol, o masculino e o femenino. Simbolizan a interacción de contraposicions extremas: o día e a noite, o sol e a lua, ceo e terra, calor e frío, positivo e negativo.

Contrariamente ao que sucede habitualmente en Occidente, en Oriente as mulleres interpretan personaxes de homes e viceversa, xa que interpretar un home ou unha muller, un deus, un animal ou un fungo é unha cuestión de dominio da técnica e dos códigos (ademais do coñecemento de todo o contexto cultural que o envolve: mitos, iconografía, etc.)